exitus

1.

exĭtus, a, um, Part., from exeo, II.

2.

exĭtus, ūs, m. [exeo], a going out or forth, egress, departure (class., esp. in the trop. signif.).

I.

Lit.:

reditum mihi gloriosum injuria tua dedit, non exitum calamitosum,

Cic. Par. 4, 29:

omni exitu et pabulatione interclusi,

Caes. B. G. 7, 44 fin.:

exitum sibi parere,

id. B. C. 3, 69, 3.—In plur.:

singulorum hominum occultos exitus asservare,

Caes. B. C. 1, 21, 4; 1, 25, 4. —Of things:

introitusque elementis redditus exstat,

Lucr. 6, 494:

exitus ut classi felix faustusque daretur,

a setting sail, departure, id. 1, 100:

amnis,

a flowing out, discharge, id. 6, 727: animaï (i. e. venti), a bursting or rushing out, id. 6, 586; cf. Quint. 1, 11, 7.—

B.

Transf., concr., way of egress, outlet, passage:

exitum non habent, ac pervium non est,

Varr. L. L. 5, § 145 Müll.:

cum angusto portarum exitu se ipsi premerent,

Caes. B. G. 7, 28, 3:

in exitu paludis,

mouth, Plin. 2, 103, 106, § 226:

cibi,

vent, id. 11, 34, 40, § 116 et saep.:

si de multis nullus placet exitus,

Juv. 6, 33.—In plur.:

insula undique exitus maritimos habet,

Cic. Verr. 2, 2, 75, § 185:

septem exitus e domo fecerat,

Liv. 39, 51, 5; Col. 6, 30, 8:

alvorum,

Plin. 21, 14, 48, § 82 et saep.

II.

Trop.

A.

A way out, an end, close, conclusion, termination (syn.: eventus, eventum).

1.

In gen.:

hujus orationis difficilius est exitum quam principium invenire,

end, close, Cic. de Imp. Pomp. 1, 3; cf.: quemadmodum expediam exitum hujus institutae orationis, non reperio, id. Fam. 3, 12, 2:

exitus fuit orationis,

Caes. B. G. 4, 8, 1:

ut tragici poëtae, cum explicare argumenti exitum non potestis, confugitis ad deum,

Cic. N. D. 1, 20, 53:

adducta ad exitum quaestio est,

id. Tusc. 5, 6, 15; cf.:

ad exitum pervenire,

id. Fam. 10, 22, 2; id. Or. 33, 116:

ita magnarum initia rerum celerem et facilem exitum habuerunt,

Caes. B. C. 3, 22 fin.:

verba quae casus habent in exitu similes,

at the end, Cic. Or. 49, 164; cf.

in the foll.: fugam quaerebamus omnes, quae ipsa exitum non habebat,

end, aim, id. Phil. 5, 16, 42:

hinc omne principium, huc refer exitum,

Hor. C. 3, 6, 6 et saep.:

in exitu est meus consulatus,

Cic. Mur. 37, 80; cf.: in exitu jam annus erat Liv. 35, 10, 1:

superioris anni,

id. 30, 26, 2:

veris,

Plin. 17, 22, 35, § 170:

oppugnationis,

Caes. B. C. 3, 9, 8:

mimi, fabulae,

the catastrophe, conclusion, Cic. Cael. 27, 65:

vitae,

end of life, latter end, Nep. Eum. 13; cf.:

vitae mortisque,

Vell. 2, 7, 1.—In plur.:

tristes exitus habuit consulatus,

Cic. Brut. 34, 128: eae causae sunt plenissimae, quae plurimos exitus dant ad ejusmodi degressionem, outlets, i. e. opportunities, id. de Or. 2, 77, 312: habent exitus aut in a aut in e, etc., Varr. L. L. 10, § 62 Müll.—

2.

In partic., end of life, end, death:

natura ad humanum exitum (Romulum) abripuit,

Cic. Rep. 1, 16 fin.:

duravere usque ad Sejani exitum,

Plin. 8, 58, 74, § 197; Amm. 14, 11:

exitus in dubio est,

Ov. M. 12, 522:

Thrasymachi,

Juv. 7, 204:

saevus et illum exitus eripuit,

id. 10, 127; 271.—In plur.:

nonnumquam bonos exitus habent boni,

Cic. N. D. 3, 37, 89:

non igitur fatales exitus habuerunt,

id. Div. 2, 9, 24.—

3.

A means, method, way, device, solution of a difficulty:

cum autem exitus ab utroque datur conturbato errantique regi,

Cic. Fin. 5, 22, 63:

non solum viam quaestus invenerunt, verum etiam exitum ac rationem defensionis,

id. Verr. 2, 3, 82, § 190:

jam nullum fortunis communibus exitum reperietis,

id. Dom. 47, 123.—

B.

Issue, result, event, i. q. eventus:

si mihi alterutrum de eventu atque exitu rerum promittendum est,

Cic. Fam. 6, 1, 5:

in unum exitum spectare,

id. de Or. 1, 20, 92:

videtur ad exitum venisse quaestio,

id. Tusc. 5, 7, 18; id. Fin. 2, 1, 3:

neque exitum legis esse in meretrice publicanda,

i. e. the law would be without proper effect, id. Inv. 2, 40, 118, v. the context:

de exitu rerum sentire,

Caes. B. G. 7, 52 fin.:

incerto etiam nunc exitu victoriae,

id. ib. 7, 62, 6:

de exitu fortunarum suarum consultabant,

id. ib. 7, 77, 1; cf. id. ib. 3, 8, 3; and:

prudens futuri temporis exitum Caliginosa nocte premit deus,

events, Hor. C. 3, 29, 29: ut quae rei publicae polliceremur, exitu praestaremus, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 8, 3:

exitum rei imponere,

Liv. 37, 19, 1:

quaestiones ad exitum perductae,

id. 40, 19, 10:

ad exitum spei pervenire,

accomplishment, id. 5, 12, 4; so,

serae exitum spei exspectare,

id. 5, 6, 2:

sine exitu esse,

without result, id. 32, 40, 3.—In plur.:

fortasse haec omnia meliores habebunt exitus,

Cic. Fam. 2, 16, 6:

quae (responsa haruspicum) aut nullos habuerint exitus aut contrarios,

id. Div. 2, 24, 52:

Liber vota bonos ducit ad exitus,

Hor. C. 4, 8, 34; cf.:

(fortuna) Belli secundos reddidit exitus,

id. ib. 4, 14, 38.—Prov.:

exitus acta probat,

the event justifies the deed, Ov. H. 2, 85.